مقدمه
ایمپلنت دندان یکی از رایج‌ترین و موفق‌ترین روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته است. این روش علاوه بر بازگرداندن عملکرد جویدن و زیبایی لبخند، تأثیر مثبتی بر سلامت روان و اعتماد به نفس افراد دارد. با این حال، برخی بیماران پس از انجام ایمپلنت دچار عوارضی مانند درد، تورم یا حتی کاهش حس چشایی می‌شوند. از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان موضوعی نادر اما نگران‌کننده است که می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد.
در این مقاله به بررسی دلایل کاهش یا از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت، عوامل مؤثر، راه‌های پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت.
ایمپلنت دندان چیست و چگونه عمل می‌کند؟
ایمپلنت دندان یک پایه فلزی (معمولاً از جنس تیتانیوم) است که به‌صورت جراحی در استخوان فک جای‌گذاری می‌شود تا جایگزین ریشه دندان از دست‌رفته گردد. پس از گذشت چند ماه و جوش خوردن ایمپلنت با استخوان فک (فرآیند اُسواینتگریشن)، تاج دندان مصنوعی روی آن قرار می‌گیرد. این روش باعث بازسازی ساختار طبیعی دهان و بازگشت عملکرد کامل دندان‌ها می‌شود.
آیا از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان طبیعی است؟
در اغلب موارد، ایمپلنت دندان عارضه‌ای برای حس چشایی ایجاد نمی‌کند؛ اما در موارد نادری، افراد ممکن است کاهش یا تغییر در حس چشایی را تجربه کنند. این مشکل ممکن است به دلایل متعددی مرتبط با اعصاب حسی، واکنش بدن یا تکنیک جراحی رخ دهد. خوشبختانه، در بیشتر مواقع این وضعیت موقتی است و با گذر زمان یا اقدامات درمانی قابل بهبود است.
دلایل از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان
۱. آسیب به اعصاب حسی دهان
یکی از دلایل اصلی از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان، آسیب به اعصاب حسی اطراف فک و زبان در حین جراحی است. دو عصب مهم در این زمینه عبارتند از:
-
عصب زبانی (Lingual Nerve): این عصب مسئول حس چشایی و لمسی در دو سوم جلویی زبان است.
-
عصب آلوئولار تحتانی (Inferior Alveolar Nerve): آسیب به این عصب ممکن است باعث بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا کاهش حس در لب پایین و چانه شود.
۲. التهاب و تورم بعد از جراحی
پس از عمل ایمپلنت، بافت‌های اطراف ممکن است دچار التهاب شوند. اگر این التهاب به عصب‌های مجاور فشار وارد کند، ممکن است حس چشایی به‌طور موقت مختل شود.
۳. واکنش به داروهای بی‌حسی یا آنتی‌بیوتیک‌ها
در برخی افراد، مصرف داروهای بی‌حسی، مسکن یا آنتی‌بیوتیک می‌تواند منجر به خشکی دهان و تغییرات موقتی در حس چشایی شود.
۴. کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
کمبود برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین B12، روی (زینک) و آهن می‌تواند باعث اختلال در عملکرد حس چشایی شود. این مشکل ممکن است قبل از ایمپلنت وجود داشته باشد اما بعد از جراحی بیشتر خود را نشان دهد.
۵. خطای جراحی
در موارد نادر، اگر جراحی توسط فرد غیرمتخصص انجام شود، احتمال آسیب عصبی و بروز عوارضی مانند از دست دادن حس چشایی افزایش می‌یابد.
علائم اختلال در حس چشایی بعد از ایمپلنت
در صورتی که بیمار پس از ایمپلنت دچار یکی از علائم زیر شود، ممکن است دچار اختلال چشایی شده باشد:
-
کاهش یا از بین رفتن کامل حس طعم شیرینی، شوری، تلخی یا ترشی
-
احساس فلزی یا غیرطبیعی در دهان
-
سوزن‌سوزن شدن زبان یا بی‌حسی
-
دشواری در تشخیص مزه غذاها
-
کاهش اشتها به دلیل ناتوانی در لذت بردن از طعم غذا
مدت زمان از بین رفتن حس چشایی چقدر است؟
در بسیاری از موارد، از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان موقتی است و با کاهش التهاب یا ترمیم عصب، حس چشایی بازمی‌گردد. مدت زمان این وضعیت ممکن است از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد. در موارد نادر، آسیب دائمی به اعصاب ممکن است منجر به کاهش دائمی حس چشایی شود، هرچند این حالت بسیار نادر است.
راه‌های تشخیص علت اختلال چشایی
برای بررسی دقیق‌تر علت کاهش حس چشایی بعد از ایمپلنت، دندانپزشک یا متخصص ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:
-
بررسی سابقه پزشکی و مصرف دارو
-
معاینه دهان، زبان و لثه
-
تست حس چشایی با طعم‌دهنده‌های استاندارد
-
ارجاع به متخصص نورولوژی یا جراح فک و صورت در صورت لزوم
-
انجام تصویربرداری مانند CBCT برای بررسی وضعیت عصب‌ها و ایمپلنت
روش‌های درمان از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان
۱. صبر و پیگیری منظم
در اغلب موارد، حس چشایی به‌مرور زمان بازمی‌گردد. پیگیری منظم با دندانپزشک برای ارزیابی روند بهبود توصیه می‌شود.
۲. داروهای ضد التهاب
مصرف داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن می‌تواند به کاهش تورم و تسکین فشار روی اعصاب کمک کند.
۳. مکمل‌های ویتامینی
در صورت تشخیص کمبود ویتامین یا مواد معدنی، مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین B12، زینک یا آهن تجویز می‌شود.
۴. فیزیوتراپی دهانی
ماساژ دهان و زبان، تمرینات حرکتی زبان و تحریک نقاط حساس دهان می‌تواند به بهبود عملکرد عصب‌های آسیب‌دیده کمک کند.
۵. درمان‌های تخصصی نورولوژی
در صورت آسیب عصبی شدید یا طولانی‌مدت، مشورت با متخصص نورولوژی برای بررسی درمان‌های پیشرفته توصیه می‌شود.
آیا می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد؟
بله، با رعایت نکات زیر می‌توان احتمال بروز از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان را به حداقل رساند:
-
انتخاب دندانپزشک یا جراح فک و صورت مجرب و دارای تخصص کافی
-
انجام تصویربرداری دقیق پیش از جراحی (مانند CBCT)
-
پرهیز از فشار آوردن بیش از حد به ناحیه جراحی در دوران نقاهت
-
پیروی از توصیه‌های پزشک بعد از ایمپلنت
-
عدم مصرف دخانیات و الکل که می‌تواند روند بهبودی را مختل کند
تفاوت کاهش حس چشایی بعد از ایمپلنت با علائم مشابه دیگر
گاهی اوقات، کاهش حس چشایی ممکن است به دلایل دیگری مانند خشکی دهان، عفونت‌های قارچی، مشکلات سینوسی یا حتی مسائل روانی باشد. مهم است که با مراجعه به پزشک علت دقیق مشخص شود تا درمان مناسب انجام گیرد.
تجربه بیماران از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت
برخی بیماران گزارش داده‌اند که حس چشایی آن‌ها پس از چند هفته به‌طور کامل بازگشته است، در حالی‌که برخی دیگر نیاز به درمان‌های حمایتی بیشتری داشته‌اند. بر اساس آمار، کمتر از ۲٪ بیماران ایمپلنت دندان دچار اختلال چشایی بلندمدت می‌شوند.
جمع‌بندی
از بین رفتن حس چشایی بعد از ایمپلنت دندان یکی از عوارض نادر اما مهمی است که ممکن است برخی بیماران را پس از جراحی ایمپلنت نگران کند. این مشکل معمولاً موقتی بوده و با گذشت زمان یا اقدامات درمانی برطرف می‌شود. انتخاب پزشک باتجربه، رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی و مراجعه به‌موقع به متخصص می‌تواند احتمال بروز این مشکل را کاهش دهد و در صورت بروز، روند درمان را تسریع بخشد.
اگر پس از انجام ایمپلنت دچار کاهش حس چشایی شدید، بهتر است نگران نباشید و با پیگیری مناسب، تحت نظر پزشک مراحل درمان را طی کنید.
در شهر مراغه مرکز دندانپزشکی دکتر فربد سیفی و دکتر فرزانه داشخانه یکی از مجهز ترین مراکز تخصصی مشاوره و جراحی ایمپلنت دندان به شمار می آید. برای رزرو وقت و مشاره دقیق تر می توانید با شماه تلفن ۰۴۱۳۷۲۲۳۰۰۳ تماس حاصل فرمایید. همچنین سایر راه های تماس را می توانید در صفحه تماس با ما مشاهده کنید. برای مشاهده آموزش ها و روزمرگی های مطب نیز میتوانید پیج دکتر فربد سیفی در اینستاگرام و پیج دکتر فرزانه داشخانه در اینستاگرام را دنبال کنید.