مقدمه
دندانپزشکی برای کودکان همیشه با چالش‌هایی همراه بوده است؛ از اضطراب و ترس کودک گرفته تا شرایط جسمی و ذهنی خاصی که ممکن است مانع همکاری کودک با دندانپزشک شود. در این موارد، «بیهوشی در دندانپزشکی کودکان» به‌عنوان یک راهکار مطمئن و کارآمد شناخته می‌شود. استفاده از بیهوشی می‌تواند فرآیند درمان را آسان‌تر کرده و از ایجاد تجربه‌ی منفی در ذهن کودک جلوگیری کند.
بیهوشی در دندانپزشکی کودکان چیست؟
بیهوشی در دندانپزشکی کودکان به معنای استفاده از دارو برای ایجاد حالت خواب یا آرامش عمیق در کودک حین انجام درمان‌های دندانی است. این روش برای کودکانی به کار می‌رود که:
-
ترس شدید از دندانپزشکی دارند
-
دارای ناتوانی ذهنی یا جسمی هستند
-
درمان‌های طولانی و گسترده نیاز دارند
-
در سنین پایین هستند و امکان همکاری ندارند
انواع بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
بیهوشی در کودکان به سه روش کلی انجام می‌شود:
۱. آرام‌بخشی خفیف (Mild Sedation)
در این روش کودک بیدار است اما به‌صورت آرام و بدون اضطراب در محیط درمان حاضر می‌شود. معمولاً از داروهایی مانند نیتروز اکساید (گاز خنده) استفاده می‌شود.
۲. آرام‌بخشی متوسط (Moderate Sedation)
در این حالت کودک خواب‌آلود است ولی گاهی ممکن است به تحریک پاسخ دهد. معمولاً از طریق داروهای خوراکی یا تزریقی انجام می‌شود.
۳. بیهوشی عمومی (General Anesthesia)
در این روش کودک کاملاً بیهوش است و در طول درمان هیچ‌گونه احساس یا واکنشی ندارد. این روش معمولاً در بیمارستان و زیر نظر متخصص بیهوشی انجام می‌شود.
موارد استفاده از بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
-
کودکان با اضطراب شدید
-
کودکان زیر ۳ سال که توان همکاری ندارند
-
کودکان با ناتوانی‌های ذهنی یا جسمی
-
درمان‌های چند مرحله‌ای و طولانی (مثلاً کشیدن و پر کردن چند دندان)
-
شکست روش‌های دیگر آرام‌سازی
مزایای بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
-
درمان بدون درد و اضطراب
کودک بدون هیچ‌گونه استرس یا خاطره بدی درمان می‌شود. -
انجام چند درمان در یک جلسه
با استفاده از بیهوشی می‌توان چند دندان را در یک نوبت درمان کرد. -
پیشگیری از تروما و ترس‌های بعدی از دندانپزشکی
تجربه منفی باعث ترس مادام‌العمر از دندانپزشکی می‌شود. بیهوشی جلوی این اتفاق را می‌گیرد. -
افزایش تمرکز دندانپزشک
دندانپزشک می‌تواند با تمرکز و بدون نگرانی از حرکات کودک درمان را انجام دهد.
آیا بیهوشی در دندانپزشکی کودکان بی‌خطر است؟
بیهوشی در دندانپزشکی کودکان اگر توسط تیم مجرب و در محیط کنترل‌شده انجام شود، کاملاً ایمن است. پیش از انجام بیهوشی:
-
سابقه‌ی پزشکی کودک بررسی می‌شود.
-
آزمایش‌های لازم انجام می‌گیرد.
-
نوع مناسب دارو و دوز آن مشخص می‌شود.
-
متخصص بیهوشی در تمام مراحل حضور دارد.
عوارض احتمالی بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
مانند هر روش پزشکی، بیهوشی نیز ممکن است عوارضی داشته باشد که اغلب خفیف و موقتی هستند:
-
تهوع یا استفراغ پس از درمان
-
خواب‌آلودگی یا بی‌حالی چند ساعت پس از درمان
-
خشکی دهان یا گلو درد
-
در موارد نادر: واکنش آلرژیک یا مشکلات تنفسی
به همین دلیل حضور متخصص بیهوشی و بررسی دقیق پیش از درمان ضروری است.
مراقبت‌های قبل از بیهوشی
-
ناشتا بودن کودک
بسته به نوع بیهوشی، کودک باید چند ساعت پیش از درمان از خوردن و نوشیدن پرهیز کند. -
مشورت با پزشک متخصص
اگر کودک بیماری خاصی دارد، حتماً باید با پزشک مشورت شود. -
اطلاع از داروهای مصرفی کودک
داروهای فعلی کودک باید به دندانپزشک و متخصص بیهوشی اطلاع داده شود.
مراقبت‌های پس از بیهوشی
-
کودک باید تا چند ساعت پس از درمان تحت نظر باشد.
-
نوشیدن مایعات سبک پس از بازگشت هوشیاری توصیه می‌شود.
-
کودک باید تا روز بعد استراحت کند و از فعالیت‌های بدنی شدید خودداری شود.
-
در صورت تب، استفراغ مداوم یا مشکل در تنفس، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
نقش والدین در موفقیت بیهوشی
حضور آرام و حمایت‌گر والدین نقش مهمی در موفقیت بیهوشی دارد. والدین باید:
-
نگرانی خود را به کودک منتقل نکنند
-
با کودک به زبان ساده درباره درمان صحبت کنند
-
دستورات پزشک را به دقت دنبال کنند
جایگزین‌های بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
اگر نیاز به بیهوشی عمومی نیست، روش‌های جایگزین شامل:
-
استفاده از گاز خنده
-
تکنیک‌های روان‌شناختی آرام‌سازی
-
درمان مرحله‌ای و کوتاه‌مدت
سوالات متداول درباره بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
آیا بیهوشی روی رشد مغز کودک تأثیر دارد؟
تحقیقات تا امروز اثر قطعی نشان نداده‌اند، اما توصیه می‌شود بیهوشی فقط در موارد ضروری و با تجویز پزشک انجام شود.
کودک چند ساعت باید ناشتا باشد؟
بسته به نوع بیهوشی، معمولاً بین ۶ تا ۸ ساعت قبل از درمان کودک نباید چیزی بخورد.
آیا بعد از بیهوشی می‌توان کودک را به مدرسه فرستاد؟
خیر. کودک باید حداقل یک روز استراحت کند.
نتیجه‌گیری
بیهوشی در دندانپزشکی کودکان راه‌حلی ایمن و مؤثر برای کودکانی است که درمان دندانپزشکی برای آن‌ها به‌دلایل مختلف دشوار است. این روش می‌تواند تجربه‌ای بدون درد و ترس برای کودک رقم بزند و سلامت دهان و دندان او را تضمین کند. با انتخاب دندانپزشک ماهر و رعایت مراقبت‌های لازم، والدین می‌توانند با خیال راحت از این روش بهره‌مند شوند.
در شهر مراغه مرکز دندانپزشکی دکتر فربد سیفی و دکتر فرزانه داشخانه یکی از مجهز ترین مراکز تخصصی مشاوره و درمان بیماری های لثه و دندان کودکان به شمار می آید. برای رزرو وقت و مشاره دقیق تر می توانید با شماه تلفن ۰۴۱۳۷۲۲۳۰۰۳ تماس حاصل فرمایید. همچنین سایر راه های تماس را می توانید در صفحه تماس با ما مشاهده کنید. برای مشاهده آموزش ها و روزمرگی های مطب نیز میتوانید پیج دکتر فربد سیفی در اینستاگرام و پیج دکتر فرزانه داشخانه در اینستاگرام را دنبال کنید.