پیت و فیشور سیلانت چیست؟
در دندان‌های آسیا، به ویژه دندان‌های دائمی اول که در حدود ۶ سالگی در می‌آیند، شیارها و فرورفتگی‌هایی وجود دارد که به آن‌ها پیت (pit) و فیشور (fissure) گفته می‌شود. این نواحی به دلیل شکل خاصشان مستعد تجمع پلاک و باکتری هستند و به راحتی با مسواک تمیز نمی‌شوند.
فیشور سیلانت (Fissure Sealant) یا درزگیر شیارهای دندانی یک روش پیشگیرانه است که با استفاده از مواد خاصی این شیارها و حفرات دندانی را پوشش می‌دهند تا از پوسیدگی جلوگیری شود. این روش معمولاً برای دندان‌های دائمی تازه روییده در کودکان انجام می‌شود.
چرا درمان پیت و فیشور سیلانت برای کودکان اهمیت دارد؟
۱. جلوگیری از پوسیدگی زودرس
دندان‌های کودکان به دلیل مینای نازک‌تر و عادات بهداشت دهانی ناقص، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار دارند. با پوشاندن شیارهای عمیق دندانی، احتمال گیر کردن مواد غذایی و رشد باکتری به شدت کاهش پیدا می‌کند.
۲. درمانی بدون درد و تهاجم
درمان پیت و فیشور سیلانت کاملاً بدون درد است، نیازی به تراش دندان ندارد و بدون بی‌حسی انجام می‌شود؛ این موضوع برای کودکانی که از دندانپزشکی می‌ترسند بسیار مهم است.
۳. ماندگاری بالا و مقرون به صرفه
در صورتی که به درستی اجرا و مراقبت شود، این درمان می‌تواند چندین سال دوام بیاورد و از صرف هزینه‌های گزاف برای پر کردن یا عصب‌کشی دندان در آینده جلوگیری کند.
چه زمانی باید پیت و فیشور سیلانت انجام شود؟
بهترین زمان برای انجام درمان پیت و فیشور سیلانت کودکان، بلافاصله بعد از رویش دندان‌های دائمی آسیا (معمولاً حدود سن ۶ تا ۸ سالگی) است. البته این درمان را می‌توان تا حدود ۱۴ سالگی نیز انجام داد، به‌ویژه برای کودکانی که شیارهای عمیق یا سابقه‌ی پوسیدگی دارند.
مراحل انجام پیت و فیشور سیلانت در کودکان
-
معاینه دندان توسط دندانپزشک
دندانپزشک ابتدا شیارهای دندان‌ها را از نظر سلامت و عاری بودن از پوسیدگی بررسی می‌کند. -
تمیز کردن سطح دندان
با برس مخصوص یا دستگاه پروفیلاکسی، دندان‌ها به طور کامل پاکسازی می‌شوند تا هیچ باکتری یا ذره‌ای روی آن‌ها باقی نماند. -
خشک کردن دندان
دندان با هوا یا پنبه خشک می‌شود تا ماده سیلانت بهتر به سطح بچسبد. -
استفاده از مواد اسیدی خفیف
برای ایجاد زبری سطحی، ماده‌ای به نام اچنت روی دندان قرار می‌گیرد تا چسبندگی بیشتر شود. -
شستشو و خشک کردن مجدد
مواد اچنت شسته و دوباره دندان خشک می‌شود. -
اعمال ماده سیلانت
ماده سیلانت (که به شکل مایع است) درون شیارهای دندان قرار گرفته و با نور مخصوص (نور آبی) سخت می‌شود. -
بررسی نهایی و تنظیم تماس دندانی
دندانپزشک مطمئن می‌شود که دندان پس از سفت شدن ماده در تماس طبیعی با دندان مقابل قرار دارد.
مراقبت‌های پس از انجام فیشور سیلانت
-
پرهیز از جویدن خوراکی‌های سفت مانند یخ، شکلات‌های سفت یا پاستیل برای افزایش عمر سیلانت.
-
رعایت بهداشت دهان و دندان همچنان ضروری است؛ فیشور سیلانت تنها از سطح شیارها محافظت می‌کند، نه کل دندان.
-
معاینه دوره‌ای هر شش ماه یک‌بار برای بررسی دوام و سلامت مواد سیلانت. اگر قسمتی از آن جدا شده باشد، باید ترمیم شود.
چه دندان‌هایی برای فیشور سیلانت مناسب هستند؟
-
دندان‌های دائمی آسیا اول و دوم (Molars)
-
گاهی دندان‌های پرمولر دائمی، در صورت داشتن شیارهای عمیق
-
دندان‌های شیری که شیارهای بسیار عمیقی دارند یا در معرض پوسیدگی هستند
مزایای درمان پیت و فیشور سیلانت کودکان
-
جلوگیری مؤثر از پوسیدگی بدون نیاز به تزریق یا تراش
-
افزایش سلامت دهان و دندان در بلندمدت
-
بدون عارضه جانبی یا واکنش آلرژیک
-
صرفه‌جویی اقتصادی در طول زمان
فیشور سیلانت برای چه کودکانی توصیه می‌شود؟
-
کودکانی با شیارهای عمیق دندانی
-
کودکانی که در گذشته سابقه‌ی پوسیدگی داشته‌اند
-
کودکانی با مشکلات ذهنی یا جسمی که توانایی مسواک زدن مناسب ندارند
-
کودکانی با رژیم غذایی شیرین یا مصرف زیاد تنقلات
تفاوت فیشور سیلانت با فلورایدتراپی
| ویژگی | فیشور سیلانت | فلورایدتراپی |
|---|---|---|
| محل اثر | فقط در شیارهای دندان | تمام سطح دندان |
| روش اجرا | موضعی و پوششی | مالشی یا دهانی |
| ماندگاری | طولانی‌تر (تا چند سال) | کوتاه‌تر (چند ماه) |
| کاربرد | پیشگیری از پوسیدگی در شیارهای خاص | افزایش مقاومت کلی مینای دندان |
هر دو روش مکمل یکدیگر هستند و معمولاً با هم برای کودکان توصیه می‌شوند.
آیا فیشور سیلانت فقط برای کودکان است؟
خیر. اگرچه این روش بیشتر برای کودکان استفاده می‌شود، اما بزرگسالانی که دندان‌های سالم با شیارهای عمیق دارند و دندان‌هایشان هنوز پر نشده است نیز می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند. البته میزان اثربخشی آن در بزرگسالان معمولاً کمتر از کودکان است.
پاسخ به سوالات رایج والدین
۱. آیا درمان پیت و فیشور سیلانت درد دارد؟
خیر. این درمان کاملاً بدون درد و بدون نیاز به بی‌حسی است.
۲. چقدر طول می‌کشد؟
برای هر دندان، بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان نیاز است.
۳. چه مدت دوام دارد؟
در صورت مراقبت مناسب، بین ۳ تا ۵ سال و گاهی حتی بیشتر.
۴. اگر سیلانت بیفتد چه باید کرد؟
باید سریعاً به دندانپزشک مراجعه شود تا ترمیم انجام گیرد و از پوسیدگی جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
درمان پیت و فیشور سیلانت کودکان یک روش بسیار مؤثر، اقتصادی و بدون درد برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های دائمی تازه روییده است. با انجام این درمان ساده، والدین می‌توانند تا حد زیادی از هزینه‌ها و مشکلات دندانپزشکی در آینده برای فرزندشان جلوگیری کنند. توصیه می‌شود که همه‌ی کودکان پس از رویش دندان‌های دائمی به دندانپزشک مراجعه کرده و از نظر نیاز به فیشور سیلانت ارزیابی شوند.
در شهر مراغه مرکز دندانپزشکی دکتر فربد سیفی و دکتر فرزانه داشخانه یکی از مجهز ترین مراکز تخصصی مشاوره و درمان بیماری های لثه و دندان کودکان به شمار می آید. برای رزرو وقت و مشاره دقیق تر می توانید با شماه تلفن ۰۴۱۳۷۲۲۳۰۰۳ تماس حاصل فرمایید. همچنین سایر راه های تماس را می توانید در صفحه تماس با ما مشاهده کنید. برای مشاهده آموزش ها و روزمرگی های مطب نیز میتوانید پیج دکتر فربد سیفی در اینستاگرام و پیج دکتر فرزانه داشخانه در اینستاگرام را دنبال کنید.