مقدمه
ارتودنسی یکی از شاخههای دندانپزشکی است که به تصحیح ناهنجاریهای فکی و دندانی میپردازد. بسیاری از والدین و نوجوانان از این پرسش آگاهی دارند که بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی چه موقع است. در این مقاله، به بررسی جوانب مختلف درمان ارتودنسی برای نوجوانان و بهترین زمان برای آغاز آن خواهیم پرداخت.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی یک شاخه تخصصی از دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری، و درمان ناهنجاریهای دندانی و فکی میپردازد. هدف اصلی ارتودنسی بهبود عملکرد دهان و دندان، بهبود زیبایی ظاهری و افزایش سلامت کلی دهان است. این تخصص با استفاده از دستگاههای مختلف مانند براکتها، نگهدارندهها (ریتینرها) و دستگاههای متحرک، به تصحیح موقعیت دندانها و فکها کمک میکند.
انواع درمانهای ارتودنسی
- براکتهای ثابت: این براکتها که به دندانها چسبانده میشوند، به همراه سیمها و بندهای کوچک به تصحیح موقعیت دندانها کمک میکنند. براکتهای فلزی و سرامیکی از انواع رایج براکتهای ثابت هستند.
- دستگاههای متحرک: این دستگاهها شامل الاینرها و نگهدارندهها هستند که میتوانند به راحتی از دهان خارج شوند و دوباره به دهان گذاشته شوند. الاینرهای شفاف، مانند Invisalign، یک نوع متداول از دستگاههای متحرک هستند.
- نگهدارندهها (ریتینرها): پس از اتمام درمان اصلی، از نگهدارندهها برای حفظ نتایج و جلوگیری از بازگشت دندانها به موقعیت اولیه استفاده میشود.
اهمیت درمان ارتودنسی در نوجوانی
نوجوانی دورهای است که بسیاری از تغییرات فیزیکی و روانی در بدن رخ میدهد. در این دوران، دندانها و فکها همچنان در حال رشد هستند و این مسئله میتواند تأثیر بزرگی بر نتایج درمان ارتودنسی داشته باشد. انجام درمان ارتودنسی در این دوره میتواند باعث بهبود بهداشت دهان و دندان، افزایش اعتماد به نفس، و جلوگیری از مشکلات جدیتر در آینده شود.
نشانههایی که نشان میدهند نوجوان شما نیاز به ارتودنسی دارد
برخی نشانهها و علائم وجود دارند که میتوانند نشاندهنده نیاز به ارتودنسی در نوجوانان باشند:
- دندانهای نامرتب و به هم فشرده: اگر دندانها به طور غیر طبیعی به هم نزدیک باشند یا فاصله زیادی بین آنها وجود داشته باشد، میتواند نشانهای از نیاز به ارتودنسی باشد.
- مشکلات جویدن یا گاز زدن: اگر نوجوان شما هنگام جویدن غذا مشکل دارد یا درد میکشد، ممکن است نیاز به درمان ارتودنسی داشته باشد.
- نیش و فکهای غیر هماهنگ: اگر فکهای بالا و پایین به درستی با هم منطبق نباشند، این مسئله میتواند منجر به مشکلات جدیتری در آینده شود.
- تغییرات در نحوه بسته شدن دهان: اگر نوجوان شما دهان خود را به طور غیر طبیعی بسته و یا باز نگه میدارد، ممکن است نیاز به ارتودنسی داشته باشد.
بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی
بیشتر متخصصان ارتودنسی معتقدند که بهترین زمان برای ارتودنسی ثابت زمانی است که تمام دندان های شیری افتاده باشند و دندان های دائمی رشد کرده باشند که حدود سن ۱۲ سالگی است. ولی برخی از مشکلاتی جزئی دندانی که یا مشکلاتی که در اثر رشد نامناسب فک بوجود آمده اند، یعنی مشکلات فکی جزئی، در زمانی که هم دندان های شیری وجود داردند و هم دندان های دائمی یعنی حدود ۷ سالگی تا ۱۲ سالگی، توسط ارتودنسی متحرک قابل درمان هستند. در این سن، فک و دندانها در حال رشد هستند و مشکلات احتمالی میتوانند زودتر شناسایی و درمان شوند. با این حال، این به معنای شروع درمان در این سن نیست، بلکه زمان مناسب برای اولین ارزیابی است.
مزایای انجام ارتودنسی در سنین نوجوانی
- بهبود رشد فک: در دوران نوجوانی، فکها هنوز در حال رشد هستند و ارتودنسی میتواند به هدایت صحیح این رشد کمک کند.
- تسهیل حرکت دندانها: دندانها در دوران نوجوانی سریعتر و آسانتر حرکت میکنند، که میتواند زمان درمان را کاهش دهد.
- پیشگیری از مشکلات آینده: انجام ارتودنسی در نوجوانی میتواند از بروز مشکلات جدیتر در بزرگسالی جلوگیری کند، مانند مشکلات جویدن و گفتار.
- افزایش اعتماد به نفس: دندانهای مرتب و زیبا میتوانند به افزایش اعتماد به نفس نوجوانان کمک کنند و تأثیر مثبتی بر روابط اجتماعی آنها داشته باشند.
روند درمان ارتودنسی برای نوجوانان
- ارزیابی اولیه: در این مرحله، متخصص ارتودنسی وضعیت دندانها و فکها را ارزیابی میکند و نیاز به درمان را تعیین میکند.
- برنامهریزی درمان: پس از ارزیابی، یک برنامه درمانی جامع تهیه میشود که شامل مراحل مختلف درمان و مدت زمان آن است.
- نصب براکتها یا دستگاههای ارتودنسی: بسته به نوع ناهنجاری، ممکن است از براکتها، دستگاههای متحرک یا دیگر ابزارهای ارتودنسی استفاده شود.
- مراقبتهای دورهای: نوجوانان باید به طور مرتب به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند تا پیشرفت درمان بررسی و تنظیمات لازم انجام شود.
- پایان درمان و مراقبتهای پس از آن: پس از اتمام دوره درمان، نوجوان باید از دستگاههای نگهدارنده (ریتینر) استفاده کند تا نتایج درمان حفظ شود.
چالشها و مشکلات احتمالی در درمان ارتودنسی نوجوانان
- درد و ناراحتی: در ابتدای درمان، نوجوانان ممکن است درد و ناراحتی تجربه کنند که معمولاً با گذشت زمان کاهش مییابد.
- مشکلات بهداشت دهان و دندان: استفاده از براکتها و دستگاههای ارتودنسی میتواند مراقبت از دهان و دندان را دشوارتر کند. بنابراین، رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است.
- تأثیرات روانی: برخی از نوجوانان ممکن است به دلیل استفاده از براکتها احساس ناراحتی کنند و نیاز به حمایت روانی داشته باشند.
نقش والدین در موفقیت درمان ارتودنسی
والدین نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان ارتودنسی نوجوانان دارند. حمایت و تشویق والدین میتواند به نوجوانان کمک کند تا درمان را به خوبی پیگیری کنند و از نتایج بهتری برخوردار شوند. والدین باید:
- پیگیری جلسات درمان: والدین باید اطمینان حاصل کنند که نوجوانان به موقع به جلسات درمان مراجعه میکنند.
- تشویق به رعایت بهداشت دهان و دندان: والدین باید نوجوانان را تشویق کنند تا به خوبی از دهان و دندان خود مراقبت کنند.
- حمایت روانی: والدین باید نوجوانان را از نظر روانی حمایت کنند و به آنها کمک کنند تا با چالشهای احتمالی کنار بیایند.
نتیجهگیری
بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی برای نوجوانان بسته به شرایط فردی متفاوت است، اما به طور کلی بهترین زمان برای ارتودنسی ثابت زمانی است که تمام دندان های شیری افتاده باشند و دندان های دائمی رشد کرده باشند که حدود سن ۱۲ سالگی است. ولی برخی از مشکلاتی جزئی دندانی که یا مشکلاتی که در اثر رشد نامناسب فک بوجود آمده اند، یعنی مشکلات فکی جزئی، در زمانی که هم دندان های شیری وجود داردند و هم دندان های دائمی یعنی حدود ۷ سالگی تا ۱۲ سالگی، توسط ارتودنسی متحرک قابل درمان هستند.
انجام درمان ارتودنسی در دوران نوجوانی میتواند به بهبود بهداشت دهان و دندان، افزایش اعتماد به نفس و جلوگیری از مشکلات جدیتر در آینده کمک کند. والدین نقش حیاتی در موفقیت درمان دارند و باید با حمایت و تشویق، به نوجوانان کمک کنند تا این دوره را با موفقیت پشت سر بگذارند.
در شهر مراغه مرکز دندانپزشکی دکتر فربد سیفی و دکتر فرزانه داشخانه یکی از مجهز ترین مراکز تخصصی ارتودنسی به شمار می آید. برای رزرو وقت و مشاره دقیق تر می توانید با شماه تلفن ۰۴۱۳۷۲۲۳۰۰۳ تماس حاصل فرمایید. همچنین سایر راه های تماس را می توانید در صفحه تماس با ما مشاهده کنید. برای مشاهده آموزش ها و روزمرگی های مطب نیز میتوانید پیج دکتر فربد سیفی در اینستاگرام و پیج دکتر فرزانه داشخانه در اینستاگرام را دنبال کنید.
سوالات متداول
1. آیا ارتودنسی درد دارد؟
در ابتدای درمان، برخی از نوجوانان ممکن است درد و ناراحتی تجربه کنند که معمولاً با گذشت زمان کاهش مییابد. استفاده از داروهای مسکن ملایم میتواند به کاهش این درد کمک کند.
۲. مدت زمان درمان ارتودنسی چقدر است؟
مدت زمان درمان ارتودنسی بسته به شدت ناهنجاریهای دندانی و فکی متفاوت است. به طور متوسط، درمان ارتودنسی بین ۱۸ تا ۲۴ ماه طول میکشد.
۳. آیا همه نوجوانان نیاز به ارتودنسی دارند؟
خیر، همه نوجوانان نیاز به ارتودنسی ندارند. نیاز به ارتودنسی بسته به وضعیت دندانها و فکهای فرد متفاوت است. یک ارزیابی اولیه توسط متخصص ارتودنسی میتواند نیاز به درمان را مشخص کند.
۴. آیا میتوان در هر سنی ارتودنسی انجام داد؟
اگرچه ارتودنسی در هر سنی قابل انجام است، اما بهترین نتایج معمولاً در دوران نوجوانی حاصل میشود، زیرا فک و دندانها در این دوره در حال رشد هستند و تغییرات به راحتیتر انجام میشود.
۵. چگونه میتوانم بدانم که فرزندم به ارتودنسی نیاز دارد؟
نشانههایی مانند دندانهای نامرتب، مشکلات جویدن یا گاز زدن، نیش و فکهای غیر هماهنگ، و تغییرات در نحوه بسته شدن دهان میتوانند نشاندهنده نیاز به ارتودنسی باشند. مشاوره با یک متخصص ارتودنسی میتواند به تشخیص دقیقتر کمک کند.
۶. آیا ارتودنسی فقط برای زیبایی است؟
خیر، ارتودنسی علاوه بر بهبود ظاهر دندانها و افزایش اعتماد به نفس، میتواند مشکلات عملکردی مانند مشکلات جویدن، گفتار، و بهداشت دهان و دندان را نیز برطرف کند.
۷. آیا نیاز به کشیدن دندانها برای ارتودنسی وجود دارد؟
در برخی موارد، برای ایجاد فضای کافی برای حرکت دندانها، ممکن است نیاز به کشیدن دندانها باشد. این تصمیم توسط متخصص ارتودنسی و بر اساس وضعیت فردی هر بیمار گرفته میشود.
۸. چگونه میتوانم از نتایج درمان ارتودنسی نگهداری کنم؟
پس از اتمام درمان اصلی، استفاده از نگهدارندهها (ریتینرها) برای حفظ نتایج و جلوگیری از بازگشت دندانها به موقعیت اولیه ضروری است. رعایت بهداشت دهان و دندان و پیگیری معاینات دورهای نیز اهمیت دارد.