مراقبت های بعد از کشیدن دندان؛ راهنمای کامل برای جلوگیری از عوارض
کشیدن دندان یکی از متداول‌ترین درمان‌های دندانپزشکی است که ممکن است به دلایل مختلفی مانند پوسیدگی شدید، دندان نهفته یا عفونت انجام شود. اما نکته‌ای که بسیاری از بیماران به آن توجه نمی‌کنند، مراقبت های بعد از کشیدن دندان است. رعایت دقیق توصیه‌های دندانپزشک بعد از کشیدن دندان، نقش بسیار مهمی در بهبود سریع‌تر، جلوگیری از عفونت، و کاهش درد دارد. در این مقاله از سوی دندانپزشکی دکتر فربد سیفی و دکتر فرزانه داشخانه، به طور جامع به معرفی مراقبت‌های ضروری بعد از کشیدن دندان می‌پردازیم.
چرا مراقبت بعد از کشیدن دندان اهمیت دارد؟
پس از کشیدن دندان، حفره‌ای در لثه ایجاد می‌شود که ممکن است در معرض آلودگی، خونریزی یا التهاب قرار گیرد. در صورتی که به این ناحیه توجه کافی نشود، عوارضی مانند عفونت، خشکی حفره (Dry Socket) و تأخیر در بهبودی رخ می‌دهد. هدف از مراقبت‌های پس از کشیدن دندان، کمک به بدن برای ایجاد لخته خونی مناسب در محل کشیده‌شده، حفظ بهداشت ناحیه و کاهش احتمال بروز مشکلات بعدی است.
مراقبت‌های فوری پس از کشیدن دندان
۱. گاز استریل را به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه نگه دارید
بلافاصله پس از کشیدن دندان، دندانپزشک یک گاز استریل روی ناحیه قرار می‌دهد تا لخته خون تشکیل شود. گاز را با فشار ملایم فک‌ها نگه دارید و تا ۳۰ یا ۴۵ دقیقه عوض نکنید. از مکیدن، جویدن یا تعویض زودهنگام گاز خودداری کنید.
۲. از شستشوی دهان تا ۲۴ ساعت پرهیز کنید
شستشوی زودهنگام دهان می‌تواند لخته خون را از محل خود جدا کرده و موجب خشکی حفره دندان شود. بهتر است تا ۲۴ ساعت هیچ گونه دهانشویه، مسواک یا شستشو با آب نمک انجام ندهید.
۳. از نی استفاده نکنید
استفاده از نی در نوشیدن مایعات باعث ایجاد مکش در دهان می‌شود که می‌تواند لخته خون را خارج کند. این کار خطر بروز عارضه‌ی دردناک خشکی حفره را به شدت افزایش می‌دهد.
۴. کمپرس سرد برای کنترل تورم
در ۲۴ ساعت اول، برای کاهش تورم، از کمپرس سرد در ناحیه خارجی گونه استفاده کنید. کمپرس را هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه یک‌بار به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی صورت قرار دهید.
رژیم غذایی مناسب بعد از کشیدن دندان
۱. فقط مایعات و غذاهای نرم
در ۲۴ ساعت اول، فقط غذاهای نرم و سرد مصرف کنید: پوره سیب‌زمینی، سوپ ولرم، ماست، اسموتی، پودینگ و آبمیوه‌های طبیعی.
۲. غذاهای داغ ممنوع
غذاها و نوشیدنی‌های داغ می‌توانند موجب باز شدن مجدد رگ‌های خونی محل کشیدن دندان و ایجاد خونریزی شوند. تا زمانی که بی‌حسی برطرف نشده و تا ۲۴ ساعت اول، از خوردن غذای داغ پرهیز کنید.
۳. از خوردن غذاهای سفت و دانه‌دار خودداری کنید
غذاهایی مانند نان خشک، آجیل، تخمه، چیپس، یا دانه‌های ریز ممکن است وارد حفره دندان شده و عفونت ایجاد کنند. توصیه می‌شود تا چند روز اول از خوردن این نوع مواد غذایی پرهیز کنید.
بهداشت دهان پس از کشیدن دندان
۱. مسواک زدن با احتیاط
بعد از ۲۴ ساعت، میتوانید دندان‌های دیگر را مسواک بزنید، اما از تماس مسواک با ناحیه‌ی جراحی خودداری کنید.
۲. شستشوی دهان با آب نمک
از روز دوم به بعد، روزانه چند بار دهان را به آرامی با آب نمک ولرم (یک قاشق چای‌خوری نمک در یک لیوان آب ولرم) شستشو دهید. این کار به کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت کمک می‌کند.
۳. استفاده از دهانشویه آنتی‌باکتریال
با مشورت دندانپزشک، ممکن است استفاده از دهانشویه‌های کلرهگزیدین یا آنتی‌باکتریال دیگر توصیه شود، به ویژه اگر خطر عفونت بالا باشد.
فعالیت بدنی بعد از کشیدن دندان
۱. استراحت کافی داشته باشید
در روز اول پس از کشیدن دندان، بهتر است در منزل استراحت کنید. فعالیت‌های شدید مانند ورزش، پیاده‌روی طولانی یا کارهای سنگین ممکن است باعث افزایش فشار خون و خونریزی شوند.
۲. سر را بالاتر نگه دارید
هنگام خواب، از بالش اضافه برای بالا نگه داشتن سر استفاده کنید. این کار به کاهش تورم و جلوگیری از خونریزی کمک می‌کند.
داروهای بعد از کشیدن دندان
دندانپزشک ممکن است برای کنترل درد و جلوگیری از عفونت داروهایی تجویز کند. مصرف این داروها طبق دستور پزشک بسیار مهم است:
-
مسکن‌ها مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد
-
آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت وجود علائم عفونت یا ریسک بالا
-
دهانشویه‌ها برای کاهش باکتری‌های دهانی
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنید؟
در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم زیر، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید:
-
خونریزی شدید و مداوم بیش از ۴ ساعت
-
تب بالا یا لرز
-
تورم شدید که به مرور بیشتر می‌شود
-
بوی بد دهان یا ترشحات چرکی
-
درد شدید چند روز پس از کشیدن دندان (علامت خشکی حفره)
پیشگیری از خشکی حفره (Dry Socket)
خشکی حفره یکی از رایج‌ترین عوارض کشیدن دندان است که معمولاً بین روز دوم تا پنجم ایجاد می‌شود. در این حالت، لخته خون جدا می‌شود و استخوان و عصب در معرض هوا قرار می‌گیرند. برای پیشگیری:
-
از مصرف سیگار و قلیان تا یک هفته پرهیز کنید.
-
به هیچ عنوان از نی استفاده نکنید.
-
غذاهای سفت و پرزدار نخورید.
-
دهان را در ۲۴ ساعت اول نشویید.
نتیجه‌گیری
مراقبت های بعد از کشیدن دندان نقش حیاتی در بهبود سریع، کاهش درد و جلوگیری از عوارض جدی دارد. با رعایت توصیه‌های ساده‌ای مثل استراحت کافی، تغذیه مناسب، عدم استفاده از نی و رعایت بهداشت دهان، می‌توان دوران نقاهت را با آرامش طی کرد. تیم دندانپزشکی دکتر فربد سیفی و دکتر فرزانه داشخانه همواره آماده‌ی ارائه راهنمایی‌های کامل و درمان تخصصی به بیماران گرامی هستند. در صورت بروز هر گونه مشکل یا نگرانی، حتما با کلینیک تماس بگیرید.
در شهر مراغه مرکز دندانپزشکی دکتر فربد سیفی و دکتر فرزانه داشخانه یکی از مجهز ترین مراکز تخصصی مشاوره و درمان بیماری های لثه و دندان به شمار می آید. برای رزرو وقت و مشاره دقیق تر می توانید با شماه تلفن ۰۴۱۳۷۲۲۳۰۰۳ تماس حاصل فرمایید. همچنین سایر راه های تماس را می توانید در صفحه تماس با ما مشاهده کنید. برای مشاهده آموزش ها و روزمرگی های مطب نیز میتوانید پیج دکتر فربد سیفی در اینستاگرام و پیج دکتر فرزانه داشخانه در اینستاگرام را دنبال کنید.
سوالات متداول
آیا می‌توان بعد از کشیدن دندان غذا خورد؟
بله، اما فقط غذاهای نرم و خنک در ۲۴ ساعت اول مجاز است. از خوردن غذاهای سفت یا داغ خودداری کنید.
چند روز طول می‌کشد تا زخم کشیدن دندان خوب شود؟
معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد تا زخم اولیه بهبود یابد، ولی در برخی موارد ممکن است ترمیم کامل تا چند هفته طول بکشد.
آیا بعد از کشیدن دندان می‌توان سیگار کشید؟
خیر. سیگار کشیدن خطر ابتلا به خشکی حفره و عفونت را چند برابر افزایش می‌دهد. حداقل به مدت ۷۲ ساعت از مصرف سیگار خودداری کنید.